ما آزموده‌ایم در این شهر بخت خویش-همراه با معنی و تفسیر

ما آزموده‌ایم در این شهر بخت خویش

حافظ-غزل شماره 291

ما آزموده‌ایم در این شهر بخت خویش

بیرون کشید باید از این ورطه رخت خویش

از بس که دست می‌گزم و آه می‌کشم

آتش زدم چو گل به تن لخت لخت خویش

دوشم ز بلبلی چه خوش آمد که می‌سرود

گل گوش پهن کرده ز شاخ درخت خویش

کای دل تو شاد باش که آن یار تندخو

بسیار تندروی نشیند ز بخت خویش

خواهی که سخت و سست جهان بر تو بگذرد

بگذر ز عهد سست و سخنهای سخت خویش

وقت است کز فراق تو وز سوز اندرون

آتش درافکنم به همه رخت و پخت خویش

ای حافظ ار مراد میسّر شدی مدام

جمشید نیز دور نماندی ز تخت خویش

معنی و تفسیر بیت های نخستین

۱. ما آزموده‌ایم در این شهر بخت خویش / بیرون کشید باید از این ورطه رخت خویش:
حافظ می‌گوید که ما در این شهر بخت خود را آزموده‌ایم و باید رخت خود را از این ورطه (گرداب) بیرون بکشیم. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۲. از بس که دست می‌گزم و آه می‌کشم / آتش زدم چو گل به تن لخت لخت خویش:
حافظ می‌گوید که از بس دست می‌گزد و آه می‌کشد، آتش به تن لخت لخت خود زده است. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۳. دوشم ز بلبلی چه خوش آمد که می‌سرود / گل گوش پهن کرده ز شاخ درخت خویش:
حافظ می‌گوید که دوش (شب گذشته) از بلبلی که می‌سرود خوش آمد، زیرا گل گوش پهن کرده بود از شاخ درخت خود. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۴. کای دل تو شاد باش که آن یار تندخو / بسیار تندروی نشیند ز بخت خویش:
حافظ می‌گوید که ای دل، شاد باش، زیرا آن یار تندخو بسیار تندروی (عجول) است و از بخت خود نمی‌نشیند. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

معنی و تفسیر بیت های پایانی

۵. خواهی که سخت و سست جهان بر تو بگذرد / بگذر ز عهد سست و سخنهای سخت خویش:
حافظ می‌گوید که اگر می‌خواهی سخت و سست جهان بر تو بگذرد، از عهد سست و سخن‌های سخت خود بگذر. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۶. وقت است کز فراق تو وز سوز اندرون / آتش درافکنم به همه رخت و پخت خویش:
حافظ می‌گوید که وقت آن است که از فراق تو (معشوق) و سوز درون، آتش به همه رخت و پخت خود بیفکنم. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۷. ای حافظ ار مراد میسّر شدی مدام / جمشید نیز دور نماندی ز تخت خویش:
حافظ می‌گوید که ای حافظ، اگر مراد تو همیشه میسر می‌شد، جمشید نیز از تخت خود دور نمی‌ماند. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

غزلیات حافظ شیرازی – ادبستان شعر پارسی

واژگان دشوار : مصراع بیت ها ابیات تحلیل بررسی همراه با معنا مفهوم شعر شرح کامل.