میرزاده عشقی – ادبیات جدید و کلاسیک
ادبیات جدید – جمهوری نامه – شماره 3
نوحه ی جمهوری
در صفحه پنجم آخرین شماره ی “قرن بیستم” عکس تابوتی را نشان می دهد که عده ای از آن مشایعت می نمایند. مرغان لاشخور سر تابوت در پروازند و پایین عکس چنین نوشته شده: “جنازه ی مرحوم جمهوری قلابی “. سپس این اشعار به چاپ رسیده است ::
آه که جمهوری ما شد فنا
پیرهن لاشخوران شد قبا
فکلی گوید:
شد فکلم چرک و کتم شد کثیف
مشت جماعت کلهم کرده قیف
“ژندره” شد این کراوات ظریف
(نم دو دیو) زین حرکات عفیف
گشته طرف، ملت جاهل به ما
آه که جمهوری ما شد فنا
جناب جمبول گوید: (1)
بیرق جمهوری اگر شد نگون
جان وی از پیری او شد برون
غصه نخور می زنم “انژکسیون”
زنده شود لیک به حال جنون
بام زند بر سر خلق خدا
آه که جمهوری ما شد فنا
فعله گوید:
من که یکی فعله ام، ای کردگار
صحبت جمهور، مرا کرده خوار
شد شب عیدی، جگرم داغدار
طفلک من، مانده به زیر آوار
در جلو حمله ی قزاق ها
شکر که جمهوریتان شد فنا
بیرق قرمز جگرم کرد خون
رفت جگرگوشه ز دستم برون
دولت ما گشته دچار جنون
شکر که آخر علمش شد نگون
بس که نمودند خلایق دعا
شکر که جمهوریتان شد فنا
لاشخور گوید:
من که یکی لشخور آزاده ام
بهر فروش وطن، آماده ام
لنگ بود امشبه، عراده ام
در پی این تازه لش افتاده ام
تا بکنم لقمه ای از آن جدا
آه که جمهوری ما شد فنا
جغد گوید:
“جغدکی” آنجا سر تابوت بود
از سخن لشخوره، مبهوت بود
نوحه کنان در طلب قوت بود
عاشق سرداری ماهوت بود
بال به هم برزد و گفت ای خدا
آه که جمهوری ما شد فنا
لاشخوران جانب لش پر زدند
از غم این فاجعه بر سر زدند
بر سر و بر سینه مکرر زدند
چنگ به تابوت پر از زر زدند
سهم ربودند از آن سکه ها
آه که جمهوری ما شد فنا
یک سگ بیچاره، عقب مانده بود
دیر ترک نوحه ی خود خوانده بود
زوزه کنان در پی لش رانده بود
بوی لشش معده گدازنده بود
هو زدی اندر پی شاه و گدا
آه که جمهوری ما شد فنا
دید یکی زارعک لخت عور
لش کشی لاشخوران را ز دور
گفت که ای مست شراب غرور
حسرت جمهور ببر سوی گور
آه یتیمان فقیر از قفا
شکر که جمهوریتان شد فنا
واژگان دشوار : 1– جمبول : کلمه ای تحقیرآمیز است که منظور از آن نماینده ی دولت انگلستان است.
