خوش کرد یاوری فلکت روز داوری
حافظ-غزل شماره 451
خوش کرد یاوری فلکت روز داوری
تا شکر چون کنی و چه شکرانه آوری
آنکس که اوفتاد خدایش گرفت دست
گو بر تو باد تا غم افتادگان خوری
در کوی عشق شوکت شاهی نمی‌خرند
اقرار بندگی کن و اظهار چاکری
ساقی به مژدگانی عیش از درم درآی
تا یکدم از دلم غم دنیا به دربری
در شاهراه جاه و بزرگی خطر بسی ست
آن به کز این گریوه سبکبار بگذری
سلطان و فکر لشکر و سودای تاج و گنج
درویش و امن خاطر و کنج قلندری
یک حرف صوفیانه بگویم اجازت است
ای نور دیده صلح به از جنگ و داوری
نیل مراد بر حسب فکر و همّت است
از شاه نذر خیر و ز توفیق یاوری
حافظ غبار فقر و قناعت ز رخ مشوی
کاین خاک بهتر از عمل کیمیاگری
معنی و تفسیر بیت های نخستین :
1.خوش کرد یاوری فلکت روز داوری / تا شکر چون کنی و چه شکرانه آوری:
در این بیت، حافظ به ستاره‌ی بخت (فلک) اشاره می‌کند و می‌گوید که اگر فلک در روز داوری یاوری کند، این کار بسیار خوشایند است، اما سؤال این است که چگونه می‌توانی شکر این نعمت را به جای آوری؟
2.آنکس که اوفتاد خدایش گرفت دست / گو بر تو باد تا غم افتادگان خوری:
در این بیت، حافظ اشاره می‌کند که هر کس که در زندگی زمین بخورد، خداوند دست او را می‌گیرد و کمکش می‌کند. سپس خطاب به فردی می‌گوید که غم و درد دیگران را بخورد و به آنان کمک کند.
3.در کوی عشق شوکت شاهی نمی‌خرند / اقرار بندگی کن و اظهار چاکری:
حافظ در این بیت می‌گوید که در راه عشق، شوکت و قدرت پادشاهی ارزشی ندارد، بلکه آنچه مهم است، اظهار بندگی و خدمت است.
4.ساقی به مژدگانی عیش از درم درآی / تا یکدم از دلم غم دنیا به دربری:
در این بیت، حافظ از ساقی می‌خواهد که به او شراب بدهد تا غم دنیا را از دلش بیرون کند.
معنی و تفسیر بیت های پایانی :
5.در شاهراه جاه و بزرگی خطر بسی ست / آن به کز این گریوه سبکبار بگذری:
حافظ در این بیت اشاره می‌کند که در راه جاه و بزرگی، خطرات زیادی وجود دارد و بهتر است که انسان سبکبار و بدون دغدغه از این راه بگذرد.
6.سلطان و فکر لشکر و سودای تاج و گنج / درویش و امن خاطر و کنج قلندری:
در این بیت، حافظ به تفاوت بین زندگی سلطان و درویش اشاره می‌کند. سلطان همیشه در فکر لشکر و تاج و گنج است، اما درویش در آرامش و سادگی زندگی می‌کند.
7.یک حرف صوفیانه بگویم اجازت است / ای نور دیده صلح به از جنگ و داوری:
حافظ در این بیت می‌گوید که یک حرف صوفیانه (عارفانه) بگوید و آن این است که صلح بهتر از جنگ و داوری است.
8.نیل مراد بر حسب فکر و همّت است / از شاه نذر خیر و ز توفیق یاوری:
در این بیت، حافظ اشاره می‌کند که رسیدن به خواسته‌ها بستگی به فکر و همت انسان دارد، اما همچنین نیازمند نذر خیر و توفیق الهی است.
9.حافظ غبار فقر و قناعت ز رخ مشوی / کاین خاک بهتر از عمل کیمیاگری:
در این بیت، حافظ به ارزش فقر و قناعت اشاره می‌کند و می‌گوید که این خاک (فقر و قناعت) بهتر از عمل کیمیاگری است.
غزلیات حافظ شیرازی – ادبستان شعر پارسی
واژگان دشوار : مصراع بیت ها ابیات تحلیل بررسی همراه با معنا مفهوم شعر شرح کامل.
