گر از این منزل ویران به سوی خانه روم-همراه با معنی و تفسیر

گر از این منزل ویران به سوی خانه روم

حافظ-غزل شماره 360

گر از این منزل ویران به سوی خانه روم

دگر آنجا که روم عاقل و فرزانه روم

زین سفر گر به سلامت به وطن بازرسم

نذر کردم که هم از راه به میخانه روم

تا بگویم که چه کشفم شد از این سیر و سلوک

به در صومعه با بربط و پیمانه روم

آشنایان ره عشق گرم خون بخورند

ناکسم گر به شکایت سوی بیگانه روم

بعد از این دست من و زلف چو زنجیر نگار

چند و چند از پی کام دل دیوانه روم

گر ببینم خم ابروی چو محرابش باز

سجده ی شکر کنم وز پی شکرانه روم

خرّم آن دم که چو حافظ به تولّای وزیر

سرخوش از میکده با دوست به کاشانه روم

معنی و تفسیر بیت های نخستین :

1. گر از این منزل ویران به سوی خانه روم / دگر آنجا که روم عاقل و فرزانه روم:
حافظ در این بیت بیان می‌کند که اگر از این منزل ویران (دنیای فانی) به سوی خانه (وطن حقیقی) بازگردد، دیگر به جایی که می‌رود، عاقل و فرزانه خواهد رفت. این بیت نشان‌دهنده‌ی این است که تجربه‌های زندگی باعث رشد و تعالی انسان می‌شود.

2. زین سفر گر به سلامت به وطن بازرسم / نذر کردم که هم از راه به میخانه روم:
در این بیت، حافظ بیان می‌کند که اگر از این سفر (زندگی) به سلامت به وطن بازگردد، نذر کرده است که از راه میخانه (نماد عرفان و رهایی) نیز برود. این بیت نشان‌دهنده‌ی قدردانی از موهبت‌های زندگی و عشق به رهایی است.

3. تا بگویم که چه کشفم شد از این سیر و سلوک / به در صومعه با بربط و پیمانه روم:
حافظ در این بیت بیان می‌کند که می‌خواهد به در صومعه (محل عبادت) با بربط (ساز) و پیمانه (جام شراب) برود تا بگوید که چه کشفی از این سیر و سلوک (سفر معنوی) کرده است. این بیت نشان‌دهنده‌ی این است که عرفان و موسیقی و شراب همگی راه‌هایی برای بیان تجربه‌های معنوی هستند.

معنی و تفسیر بیت های پایانی :

4. آشنایان ره عشق گرم خون بخورند / ناکسم گر به شکایت سوی بیگانه روم:
در این بیت، حافظ بیان می‌کند که آشنایان راه عشق (عارفان) گرم خون (با اشتیاق) می‌خورند، اما اگر ناکس (بی‌ارزش) باشم، به شکایت نزد بیگانگان خواهم رفت. این بیت نشان‌دهنده‌ی این است که عاشقان واقعی از شکایت دوری می‌کنند.

5. بعد از این دست من و زلف چو زنجیر نگار / چند و چند از پی کام دل دیوانه روم:
حافظ در این بیت بیان می‌کند که بعد از این، دست او و زلف معشوق مانند زنجیر او را می‌کشند و او تا ابد به دنبال کام دل دیوانه‌اش خواهد رفت. این بیت نشان‌دهنده‌ی تسلیم در برابر عشق و جذبه‌ی معشوق است.

6. گر ببینم خم ابروی چو محرابش باز / سجده ی شکر کنم وز پی شکرانه روم:
در این بیت، حافظ بیان می‌کند که اگر خم ابروی معشوق را مانند محراب ببیند، سجده‌ی شکر می‌کند و به دنبال شکرانه (قدردانی) خواهد رفت. این بیت نشان‌دهنده‌ی این است که زیبایی معشوق او را به شکر و قدردانی وامیدارد.

7. خرّم آن دم که چو حافظ به تولّای وزیر / سرخوش از میکده با دوست به کاشانه روم:
حافظ در این بیت بیان می‌کند که خوشحال خواهد بود زمانی که مانند حافظ، تحت حمایت وزیر (نماد قدرت و عدالت) باشد و سرخوش از میخانه (عرفان) با دوست (معشوق) به خانه بازگردد. این بیت نشان‌دهنده‌ی آرزوی رسیدن به آرامش و سعادت در کنار معشوق است.

غزلیات حافظ شیرازی – ادبستان شعر پارسی

واژگان دشوار : مصراع بیت ها ابیات تحلیل بررسی همراه با معنا مفهوم شعر شرح کامل.