شَمَمتُ روح ودادٍ و شِمتُ برق وصال-همراه با معنی و تفسیر

شَمَمتُ روح ودادٍ و شِمتُ برق وصال

حافظ-غزل شماره 303

شَمَمتُ روح ودادٍ و شِمتُ برق وصال

بیا که بوی تو را میرم ای نسیم شمال

اَحادیاً بجمالِ الحبیبِ قِف وانزل

که نیست صبر جمیلم ز اشتیاقِ جمال

حکایت شب هجران فروگذاشته به

به شکر آنکه برافکند پرده روز وصال

بیا که پرده ی گلریز هفت خانه ی چشم

کشیده‌ایم به تحریر کارگاه خیال

چو یار بر سر صلح است و عذر می‌طلبد

توان گذشت ز جور رقیب در همه حال

به جز خیال دهان تو نیست در دل تنگ

که کس مباد چو من در پی خیال محال

قتیل عشق تو شد حافظ غریب ولی

به خاک ما گذری کن که خون مات حلال

معنی و تفسیر بیت های نخستین

۱. شَمَمتُ روح ودادٍ و شِمتُ برق وصال / بیا که بوی تو را میرم ای نسیم شمال:
حافظ می‌گوید که روح وداد (عشق) و برق وصال (اشتیاق) را احساس کرده است و از نسیم شمال می‌خواهد که بیاید، زیرا بوی تو (معشوق) را می‌برد. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۲. اَحادیاً بجمالِ الحبیبِ قِف وانزل / که نیست صبر جمیلم ز اشتیاقِ جمال:
حافظ می‌گوید که به جمال حبیب (معشوق) بنگر و توقف کن، زیرا صبر جمیل او از اشتیاق جمال (زیبایی) نیست. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۳. حکایت شب هجران فروگذاشته به / به شکر آنکه برافکند پرده روز وصال:
حافظ می‌گوید که حکایت شب هجران (دوری) را فروگذاشته است، زیرا پرده‌ی روز وصال (دیدار) برافکنده شده است. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

معنی و تفسیر بیت های پایانی

۴. بیا که پرده ی گلریز هفت خانه ی چشم / کشیده‌ایم به تحریر کارگاه خیال:
حافظ می‌گوید که بیا، زیرا پرده‌ی گلریز هفت خانه‌ی چشم (اشک) را به تحریر کارگاه خیال کشیده‌اند. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۵. چو یار بر سر صلح است و عذر می‌طلبد / توان گذشت ز جور رقیب در همه حال:
حافظ می‌گوید که چون یار (معشوق) بر سر صلح است و عذر می‌طلبد، می‌توان از جور رقیب در همه حال گذشت. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۶. به جز خیال دهان تو نیست در دل تنگ / که کس مباد چو من در پی خیال محال:
حافظ می‌گوید که در دل تنگ او جز خیال دهان تو (معشوق) نیست و آرزو می‌کند که کسی مانند او در پی خیال محال نباشد. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

۷. قتیل عشق تو شد حافظ غریب ولی / به خاک ما گذری کن که خون مات حلال:
حافظ می‌گوید که قتیل عشق تو (معشوق) شده است و از تو می‌خواهد که به خاک او گذری کنی، زیرا خون مات (اشک) او حلال است. این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اشتیاق اوست.

غزلیات حافظ شیرازی – ادبستان شعر پارسی

واژگان دشوار : مصراع بیت ها ابیات تحلیل بررسی همراه با معنا مفهوم شعر شرح کامل.