در خرابات مغان نور خدا می‌بینم-همراه با معنی و تفسیر

در خرابات مغان نور خدا می‌بینم

حافظ-غزل شماره 357

در خرابات مغان نور خدا می‌بینم

این عجب بین که چه نوری ز کجا می‌بینم

جلوه بر من مفروش ای ملک الحاج که تو

خانه می‌بینی و من خانه خدا می‌بینم

خواهم از زلف بتان نافه گشایی کردن

فکر دورست همانا که خطا می‌بینم

سوز دل اشک روان آه سحر ناله ی شب

این همه از نظر لطف شما می‌بینم

هر دم از روی تو نقشی زندم راه خیال

با که گویم که در این پرده چه‌ها می‌بینم

کس ندیده ست ز مشک ختن و نافه ی چین

آنچه من هر سحر از باد صبا می‌بینم

دوستان عیب نظربازی حافظ مکنید

که من او را ز محبّان شما می‌بینم

معنی و تفسیر بیت های نخستین :

1. در خرابات مغان نور خدا می‌بینم / این عجب بین که چه نوری ز کجا می‌بینم:
حافظ در این بیت بیان می‌کند که در خرابات مغان (میخانه، نماد عرفان) نور خدا را می‌بیند و از این که چنین نوری از کجا می‌آید، در شگفت است. این بیت نشان‌دهنده‌ی کشف حقیقت و نور الهی در مکان‌هایی است که ممکن است به ظاهر ناشایست به نظر برسند.

2. جلوه بر من مفروش ای ملک الحاج که تو / خانه می‌بینی و من خانه خدا می‌بینم:
در این بیت، حافظ به ملک الحاج (فرشته‌ی حج) خطاب می‌کند که جلوه‌ات را بر من مفروش، زیرا تو خانه (کعبه) می‌بینی، اما من خانه‌ی خدا را می‌بینم. این بیت نشان‌دهنده‌ی این است که حافظ به جای ظواهر، به باطن و حقیقت توجه دارد.

3. خواهم از زلف بتان نافه گشایی کردن / فکر دورست همانا که خطا می‌بینم:
حافظ در این بیت بیان می‌کند که می‌خواهد از زلف بتان (معشوقان) نافه (مشک) بگشاید، اما فکر می‌کند که این کار دور از دسترس و خطاست. این بیت نشان‌دهنده‌ی اشتیاق به کشف رازهای زیبایی معشوق است.

4. سوز دل اشک روان آه سحر ناله ی شب / این همه از نظر لطف شما می‌بینم:
در این بیت، حافظ بیان می‌کند که سوز دل، اشک روان، آه سحر، و ناله‌ی شب، همه را از نظر لطف شما (معشوق) می‌بیند. این بیت نشان‌دهنده‌ی این است که تمام رنج‌ها و اشک‌های عاشق از لطف معشوق نشأت می‌گیرد.

معنی و تفسیر بیت های پایانی :

5. هر دم از روی تو نقشی زندم راه خیال / با که گویم که در این پرده چه‌ها می‌بینم:
حافظ در این بیت بیان می‌کند که هر لحظه از روی تو (معشوق) نقشی در خیال او می‌زند، اما با چه کسی بگوید که در این پرده (خیال) چه چیزهایی می‌بیند. این بیت نشان‌دهنده‌ی اشتیاق به بیان زیبایی‌های معشوق است.

6. کس ندیده ست ز مشک ختن و نافه ی چین / آنچه من هر سحر از باد صبا می‌بینم:
در این بیت، حافظ بیان می‌کند که کسی از مشک ختن و نافه‌ی چین (گران‌بهاترین عطرها) آنچه را که او هر صبح از باد صبا (باد بهاری) می‌بیند، ندیده است. این بیت نشان‌دهنده‌ی این است که زیبایی معشوق بی‌نظیر است.

7. دوستان عیب نظربازی حافظ مکنید / که من او را ز محبّان شما می‌بینم:
حافظ در این بیت به دوستانش می‌گوید که عیب نظربازی (عشق‌ورزی) او را نگیرند، زیرا او معشوق را از میان محبان (دوستان) آن‌ها می‌بیند. این بیت نشان‌دهنده‌ی این است که عشق حافظ به معشوق، عشقی مقدس و قابل احترام است.

غزلیات حافظ شیرازی – ادبستان شعر پارسی

واژگان دشوار : مصراع بیت ها ابیات تحلیل بررسی همراه با معنا مفهوم شعر شرح کامل